Hatıra defterimi (bilgisayar !) karıştırırken 6 yıl öncesine ait bir yazı buldum. EFQM Mükemmellik Modeli’ni  uygulamayan kuruluşlar için mizah ağırlıklı bir “sözde”  Mükemmellik Modeli oluşturulmuş ve şöyle denmiş: “Mükemmellik elde etmek çok zordur. Bu yüzden EFQM Sıradanlık (Mediocre) Modeli”ni geliştirdik”.  Hiçbir bilimsel tarafı olmayan bu yazının kim tarafından yazıldığı ve kaynağı konusunda bilgim yok. Aslını da bulamadım.. EFQM Mükemmellik Modeli’ni az da olsa  bilenler her iki modelin karşılaştırmasını yapabileceklerdir.

EFQM Sıradanlık (Mediocre) Modeli

Sıradan organizasyonlar, paydaşlarının kendilerinden beklediklerinin en azını,  mümkün olan en az  çabayla yaparak onları mümkün olduğunca sessiz tutmaya, bağırtmayaya çalışırlar. Büyüklük, sektör veya olgunluğa bakılmaksızın, kuruluşların uygun bir yönetim çerçevesi oluşturmaları gerekmektedir. Eğer kuruluş sıradan olmayı hedefliyorsa, bu çerçevenin anlaşılması basit ve görünümünün sağlam olması gerekir. Ancak bunu oluşturmak için de çok fazla çabaya gerek yoktur. “Sıradanlıkla İlgili Temel Kavramlar”, bu hedefe ulaşılmasına yardımcı olmak için tasarlanmıştır:

Müşterilerin  Hoşgörülmesi 

Sıradan organizasyonlar müşterilerinin “gerekli bir kötülük” olduğunu kabul eder ve onların şikayetlerini en aza indirmek için ellerinden geleni yaparlar. Şikayetler daha fazla iş anlamına gelir ve kimse bundan hoşlanmaz.

Örgütsel Yalıtımın Sürdürülmesi

Sıradan organizasyonlar, değişim baskısının çoğu zaman kuruluş dışından geldiğini kabul ederler. Bu nedenle başkalarıyla ne kadar az iletişim kurulursa o kadar iyidir.

Vizyon, Esin Verme ve Bütünsellik Eksikliği

Sıradan organizasyonlardaki liderlerin nereye gittikleri veya neyi başarmaya çalıştıkları hakkında çok az bir fikirleri vardır, ancak işler ters gittiğinde kimi suçlayacaklarını bilirler.

Ortalama Performansın Sürdürülmesi

Sıradan organizasyonlar, paydaşlarının memnuniyet-sizlikten haykırmasını engelleyecek minimum sonuçları elde ederler.

Bürokrasi Yoluyla Yönetim

Sıradan organizasyonlar, değişim şansını en aza indirmek için oldukça karmaşık süreçler geliştirirler.

İşe Alma ve İşten Çıkarma

Sıradan organizasyonlardaki çalışanlar, bir işlerinin olduğu dolayısıyla eğitim, gelişim veya ilerleme fırsatları yolunda çok fazla beklentilerinin olmadığı için kendilerini şanslı görmelidir.

Yaratıcılığı ve Yeniliği Bastırmak

Sıradan organizasyonlar, yeni fikirlerin fazladan iş anlamına geldiğini kabul eder. Statükoya neden meydan okuyacaklardır ki ? “Eğer kırılmadıysa, tamir etmeyin” atasözü sürekli gündemdedir.

Sürdürülebilirlik Hakkında Birşey

Sıradan organizasyonlar, sürdürülebilirliğin “güncel bir konu” olduğunu kabul ederler ve her zaman ne olduğundan tam olarak emin olmasalar da bu konuda gerçekten bir şeyler söylemeleri gerekir. Nasıl olsa rüzgar türbinlerinin ve ağaç diken insanların bazı güzel resimleri gezegeni kurtarmaya yardım ediyor gibi görünmektedir.

Yukarıda da belirttiğim gibi: bu satırlar bana ait değildir ve yazının hiçbir bilimsel tarafı yoktur (doğru mudur diye sorarsanız, yorum yok !) . Dolayısı ile bana kızmanız için paylaşmadım. Bunu özellikle söylüyorum, çünkü daha önce beraber çalıştığım bir CEO, e-posta ile kuruluşta paylaştığım bu yazıyı yanlış anlayıp bana alınganlık göstermişti “ne yani, biz böyle miyiz ?” diye. Anlatınca da özür dilemişti (sabır ve terapi !).

EFQM Mükemmellik Modeli, 1990’lı yılların ortasından (KOÇ grubunda KOGEM bünyesinde çalışırken, KOÇ 2000 Projesi çerçevesinde) bu yana danışmanlık yaparken tepe tepe kullandığım bir model. Bazı kuruluşlarda Ulusal ve Avrupa Kalite Ödülü sürecinde, bazı kuruluşlarda yeniden yapılanma, bazı kuruluşlarda da kurumsallaşma amacıyla kullanırım. Bu modelin salt bir ödül modeli olduğu düşünülmesin. Kolay mıdır ? Hayır değildir. Ancak öğrenip uyguladıktan sonra, yapışır ve hayat tarzınız, iş yapma alışkanlıklarınız değişir. Sonuçlarını da çok rahatlıkla görürsünüz.

Ben bir değerlendirme yapmadan nasıl bir kuruluşta çalıştığınızı söyleyemem. Bu sizin sorumluluğunuzda. ÖZDEĞERLENDİRME kavramı da EFQM Mükemmellik Modeli’nin temel unsurlarından biri.

“Süreçleri anlatıyordun, nereden çıktı bu EFQM Mükemmellik Modeli ?” diye sorabilirsiniz. Haklısınız ancak, “Süreç Yönetimi”ni anlatırken sık sık bu modelden bahsediyorum. Ayrıca bundan sonra da bahsedeceğim. Çünkü model size bütünsel bir yaklaşım sunuyor. Örneğin bundan sonra diyeceğim ki, “eğer Süreç Yönetim Sistemi için ayrı bir yardım, Stratejik Planlama için ayrı bir yardım alacaksanız (danışmanlık gibi), yapmayın yarardan çok zarar görürsünüz. Dolayısı ile bir giriş yapmak istedim…